In de koffie- ruimte van het grote complex Fort Breendonk te Willebroek ( de naam Breendonk luistert naar de oorspronkelijke plaatsnaam ) worden we allerhartelijkst door een vrijwilligster verwelkomd voor het nuttigen van een bakje koffie inclusief een lekkere koek.

Rond de klok van 10.45 uur melden we ons bij gids Mark van Riet, die een rondleiding van ca. 2 uur door het “strafkamp” verzorgt, waarbij onze leden zèèr onder de indruk zijn van de gedetailleerde informatie over de gruwelen van het Nazisme, waarvan Mark ons deelgenoot maakt.

Van Fort tot gevangenenkamp; 1940- 1944;                                                                      

Breendonk is een Belgisch fort bij Willebroek, twintig kilometer ten zuiden van Antwerpen. Dit ingegraven bolwerk is in 1906-1913 gebouwd als onderdeel van de verdedigingsgordel rond Antwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de nazi’s het vanaf september 1940 als “opvangkamp” voor dissidenten, verzetslieden, gijzelaars en Joden.  

De Duitse bezetter richt er een ‘Auffanglager’ in, een gevangenis die gebruikt wordt als opvangkamp voor hoofdzakelijk politieke gevangenen. De SIPO-SD, de politie van de SS, sluit er van september 1940 tot en met augustus 1944 ongeveer 3600 mensen op van zo’n 20 verschillende nationaliteiten.

In het eerste bezettingsjaar bestaat ongeveer de helft van de gevangenen uit Joden. De meesten van hen verdwijnen in 1942 uit Breendonk, wanneer de Duitse bezetter de Kazerne Dossin in Mechelen in gebruik neemt als ‘Sammellager’, een verzamelkamp van waaruit Joden, Roma en Sinti op transport naar de concentratiekampen worden gezet. 

Het regime in Breendonk is hoogst gewelddadig. Gevangenen worden van bij hun aankomst in het kamp onderworpen aan vernedering, slagen, dwangarbeid, ondervoeding en foltering. Een nadeel daarbij is de kleinschaligheid van het Auffanglager: het aantal gevangenen bedraagt nooit meer dan 6 à 700. In Breendonk is het onmogelijk om zelfs maar even aan de aandacht van de Duitse of Vlaamse bewakers te ontsnappen. Verdwijnen in de massa, zoals in grote kampen, is in Breendonk niet mogelijk.

Een groot deel van de gevangenen van Breendonk wordt na verloop van tijd gedeporteerd naar andere kampen: Auschwitz, Buchenwald, Dora, Mauthausen, Sachsenhausen, Vught,… Breendonk wordt dan een ‘Durchgangslager‘ (doorgangskamp), bestemd voor een tijdelijke internering van ‘Reichsfeindliche Elementen‘ (vijanden van het Rijk), in afwachting van hun deportatie naar het buitenland.

Slechts ongeveer de helft van alle gevangenen zou de oorlog overleven. In Breendonk komen minstens 101 mensen om door ondervoeding, mishandeling of dwangarbeid. Enkele honderden gevangenen worden in Breendonk zelf opgehangen of geexecuteerd, meestal als gijzelaar.

“ De geschiedenis leert ons uiteindelijk alleen dit, dat de mensheid niets uit haar wil leren “.

In Restaurant L’ Amuse onthaald op een voortreffelijke maaltijd met drank.

Louis & Cor,  Dank voor de organisatie !!