Mythe en werkelijkheid in het drukkersvak

De geschiedenis van de mensheid kent vele ‘duistere’ zaken. Leden van onze sociëteit ontdekten dit maar weer eens bij het luisteren naar Kees Jochems. Deze gids van het Nederlands Drukkerij Museum in Etten-Leur wist te melden dat de middeleeuwse Haarlemse drukker Laurens Janszoon Coster nooit had vertoefd in die plaats, ja zelfs nooit had geleefd!
Wanneer we aannemen dat onze gids deze ochtend niet loog alsof het gedrukt stond, vermoedde zijn stelling dat gemeentelijk bestuur en VVV van Haarlem Fake History (avant la lettre) bedrijft.
Ieder die wel eens de Grote Markt van Haarlem bezoekt, stelt vast dat in de schaduw van de Sint-Bavo een metershoog standbeeld neerziet op zijn toeschouwer. De sokkel van dit in brons uitgebeelde manspersoon vertelt ook dat hier de eerste vinder van de boekdrukkunst uit het jaar 1430 staat, een zekere Laurens Coster. Gids Kees vertelde echter zijn aandachtig luisterend publiek dat man en jaartal thuishoren in de rij van fabeltjes en dat de eervolle plek op de markt van Haarlem eigenlijk moet worden ingenomen door een Duitser , een zekere  Johannes Gutenberg. Onze gids Kees merkte tevens op dat het ambachtelijke vak van drukken dankzij de man uit Mainz rond 1450 begon met diens uitvinding van de losse loden letter.
Vóór deze mededeling waren er al  meerdere nieuwtjes aan de aanwezige leden verteld. Maar voor dat dit gebeurde, was er de gebruikelijke koffie of thee inclusief appeltaart……
Rond 10.00 uur werd iedereen welkom geheten door Ad Smits. Hij was voor deze keer de ‘stand-in’ van Vic Wendel en Leo de Jaeger. Deze laatste twee heren hadden wel de activiteit in Etten-Leur georganiseerd, maar hadden zich beiden voor deze dag wegens omstandigheden moeten afmelden. Nadat Ad enkele zaken van huishoudelijke aard met de aanwezigen had gedeeld, werd zijn taak overgenomen door de twee gidsen (Kees Jochems en Frans de Wijs) die zich mochten introduceren als gastheren van en rondleiders door het Nederlands Drukkerij Museum. Als derde in de rij van sprekers deze ochtend mocht onze voorzitter Ad Vos ieders aandacht vragen voor enkele zaken waaronder het onmisbare Lief en Leed. Daarbij benadrukte hij ook dit keer het belang van aandacht die wij in onze vereniging kunnen hebben voor elkaars reilen en zeilen op belangrijke momenten.
In dit verband verwees Ad nog eens expliciet naar verschillende mailtjes die de komende tijd binnen onze vereniging zullen uitgaan.
Hierna was het de beurt aan de gidsen  van deze ochtend (beiden vermeldden graag dat hun museum twintig actieve vrijwilligers kent. ) Mede dankzij enthousiasme, humor  en vakkennis van beide heren zorgde het bezoek aan het museum voor een geslaagde rondwandeling. Uitleg over de werking van authentieke drukpersen werd afgewisseld met interessante vakinformatie waarbij termen als hoogdruktechniek, linotype, trapdegelpers, cicero en punten vielen, maar waarbij ook een stukje regionale geschiedenis rondom de grafische industrie werd verteld. In dit werk zat het niet altijd mee en bestond er nauwelijks rust door alle technische veranderingen. Vanaf eind jaren zestig van de vorige eeuw kwam de revolutie echt goed op gang: het ‘lood’ verdween en de filmfase deed z’n intrede. Inmiddels kent ‘de drukkerij’ al weer geruime tijd alle facetten van het digitale tijdperk. Al deze ontwikkelingen luidden niet alleen de teloorgang van ouderwets vakmanschap in, maar betekende ook dat vele drukpersen richting schroothoop verdwenen.
In 1976 werd echter in Etten-Leur in een 19^e -eeuwse langgevelboerderij het Nederlands Drukkerij Museum ondergebracht. Mede daardoor krijgen leken en geïnteresseerden nu de kans een bezoekje te brengen aan een oude ‘zetterij’ uit de jaren 1920 – 1930, voorzien van heel wat zetblokken, loden letters en insluitsteen of de gelegenheid  om de eerste drukpersen van eikenhouten en ijzeren persen als ware producten uit de industriële revolutie te bewonderen.
Gidsen Kees en Frans toonden ons alles met een enthousiasme dat duidelijk oversloeg op de leden van onze vereniging.  De fles wijn die Ad Smits rond 12 uur aan elke gids mocht overhandigen, vormde dan ook een passende geste als afsluiting van een geslaagd bezoek.
Bij alle informatie die ochtend zal menig lid soms ook wel hebben uitgekeken naar de lunch die dit keer was geregeld bij Restaurant De Turfvaart. Tenslotte maakt enkele uurtjes lopen en luisteren iemand ook wel hongerig. Het lunchadres aan de rand van Etten-Leur was door Vic en Leo goed gekozen. De ruim gevulde borden en smakelijk drankjes boden een prima apotheose aan een geslaagd programma.
Jammer, dat het zonnetje van 8 mei niet zichtbaar was waardoor het terras met zicht op jachthaven en aangelegde bootjes op een ander moment ons mag verwachten. Nu was het te fris, maar ongetwijfeld zal die zon later zeker schijnen. Misschien gebeurt bij de
activiteit van 12 juni: Sportdag.
Alle informatie kunt u vinden op onze website, waarop wij ook de inschrijving van velen graag tegemoet zien.

P.Ch 8-5-2024